Փոքր Կյանքի Մեծ Պատմությունը

ՄԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ, ՊԱՏԱՆԵԿՈՒԹՅՈՒՆ, ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՈՒԹՅՈՒՆ… ԱՇԽԱՐՀԱՅԱՑՔԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄ

Սիրելի՛ ընթերցող, ﬕնչև մտքերս թղթին կհանձնեմ, կուզեի ընթերցելուց առաջ ﬕ բան հստակ ընդունես, որ ոչինչ ﬔր կյանքում պատահական չի լինում: Եվ այս փոքրիկ կյանքի ﬔծ պատմությունը հենց դրա վկայությունն է: Ուզում եմ պատկերացում կազﬔս այն մարդու մասին, ով գրում է այս պատմությունը, ﬔկի, ում մտքով երբևէ չէր էլ անցնի իր իսկ մասին խոսել գրավոր: Ծնվել եմ Հայաստանում, հրաշալի բնությամբ և պատմական հին հուշակոթողներով հարուստ Աշտարակ քաղաքում, խորհրդային տարիների ստանդարտներին համապատասխան ինտիլիգենտի ընտանիքում. հայրս՝ ինժեներ, մայրս՝ հաշվապահ: Չնայած ժամանակների խստությանը՝ հայրս, լինելով կոմունիստ, ինձ, մյուս երկու քույրերիս և ﬕակ եղբորս մկրտել՝ կնքել է եկեղեցում, որն էլ խոսում է կրոնին՝ քրիստոնեությանը հավատարիմ լինելու ﬔծ վստահության մասին: Ծնողներիս օրինավոր ապրելակերպը և լավ դաստիարակությունը ինձ ﬕշտ ինքնավստահություն էին ներշնչում: Ճիշտ է՝ հայրս հարում էր կոմկուսի շարքերին, բայց շատ հա-ճախ էինք զրուցում, և նա ﬕշտ պնդում էր, որ ինչ-որ բանի, ինչ-որ ﬔկի կողﬕց ﬔնք նախասահմանված ենք: Ըստ նրա՝ դա կարող էր լինել Աստվա՞ծ, բնությո՞ւն, թե՞ այս տիեզերական ուժը, սա ﬕշտ անպատասխան էր ﬓում: Այնուաﬔնայնիվ երբեք չի ﬔրժել արարչագործությունը: Մի բանում հաստատ համոզված էր, որ կապիկից չենք ստեղծվել… Մայրս բարի և առաքինի կին էր, բոլորին ի սրտե նվիրվում էր, շատերի կարիքներին հասնում: Շատ սիրում էր եկեղեցի գնալ, մասնակցում էր եկեղեցական ծիսակատարություններին, մասնավորապես՝ ուխտագնացություններին, դեռ ﬔզ էլ ստիպում էր ﬕանալ: Այսքանով էլ ավարտվում էր նրա աստվածապաշտությունը: Մանկության տարիներին զգացել եմ ծնողներիս հոգատար վերաբերմունքը: Մշտական պաշտպանվածություն և շատ կարևոր արժեքներ փոխանցվել էին ինձ, մասնավորապես՝ հարգել ﬔծերին, սիրել հայրենիքը և ուսումը, լինել հասարակության և ազգի համար պիտանի մարդ: Ահա այս սկզբունքներով էլ ձևավորվել էր իմ աշխարհայացքը: Դպրոցում ակտիվ հասարակական գործունեությունն էլ ժամանակ առ ժամանակ ոգևորում էր: Կոմունիստական կուսակցության իշխանության տարիներին գործում էին հոկտեմբերիկական, պիոներական, կոﬔրիտական կազմակերպություններ, և դրանց ﬔջ առաջադեմ լինելը շատ կարևորվում էր յուրաքանչյուրի ապագայի համար: Ինձ վստահվել էր դպրոցում գործող պիոներական կազմակերպության՝ դրուժինայի խորհրդի նախագահ լինելու պատիվը: Ակամայից մասնակցել եմ տարբեր ﬕջոցառուﬓերի՝ շփվելով այն ժամանակվա բարձրաստիճան պաշտոնյաների և նշանավոր մարդկանց հետ: Աթեիզﬕ ճնշող գաղափարախոսության ներքո իմ ներսում ձևավորվում էր ռոմանտիզմը: Ինչպես որ յուրաքանչյուր աղջնակի համար, ինձ համար էլ աﬔն բան կյանքում դյուրին էր թվում: Դրան նպաստում էր ապահովության, առաջադիմության զգացումը: Բայց հեքիաթային իրականությունը խորհրդային իշխանության քայքայման հետ փլուզվեց: 1988թ.-ի ծանր երկրաշարժն իսկապես ցնցեց Խորհրդային Հայաստանը: Սարսափելի իրականությունը, դաժան արհավիրքը, ողբերգական ճակատագրերը շատերին էին քարացրել, շատերին՝ մոլորեցրել, շատերին էլ համախմբել էր՝ կրելու ﬕասնական ցավը: Մարդկանց օգնելու ցանկությունն ինձ տարավ կամավորական «Որոնում» ծառայության ﬔջ: Երբ մարդիկ գտնում էին կորցրած հարազատներին, ﬔծ երանություն էր: Ես էլ ինձ երջանիկ էի զգում, երբ կարողանում էի օգտակար լինել և օգնել՝ ինչով և ինչպես կարողանում էի… Միաժամանակ սկսվել էր Ղարաբաղյան շարժումը. համատարած ﬕտինգներ, Ադրբեջանից տեղահանվածներ, կամավոր ֆիդայական շարժում և ինքնապաշտպանություն, զոհված դիակներ… Սա իրականում սոսկալի էր: Սովետական Միությունից, այսպես կոչված, « Մեծ Հայրենիքից» ﬓացել էր ﬕ փոքր Հայաստան՝  թալանված ու քայքայված տնտեսություն, փախստականների ներգաղթ, համատարած գործազրկություն, աղետի գոտի, Արցախյան պատերազմ: Աﬔն ինչ տակնուվրա էր եղել: Խավար ու մութ տարիներին լավատեսության գաղափարներն էին ինձ հույս ներշնչում: Իմ համոզմունքներն էլ հաստատվեցին ազգապահպանության, պաթետիզﬕ, հայ դատի գաղափարախոսությամբ: Այս խառը ժամանակներում ինձ բախտ վիճակվեց սովորելու ԵՊՀ-ի բանասիրական ֆակուլտետի հայոց լեզու և հայ գրականություն բաժնում՝ համատեղ աշխատելով Աշտարակ քաղաքի Գրիգոր Ղափանցյանի անվան ﬕջնակարգ դպրոցում՝  որպես հայոց լեզվի և հայ գրականության ուսուցչուհի, և նույն քաղաքի մասնավոր կաբելային հեռուստատեսությունում՝  լրագրող-հաղորդավար: Նշեմ, որ երկու մասնագիտություններն էլ սիրել եմ և ժամանակին ﬔծ հաճույքով աշխատել եմ: Մասնագիտության բնույթից ելնելով և ժամանակի տեսանելի իրականության ﬔջ ապրելով՝  ներսումս ձևավորված ռոմանտիզﬕն հաջորդեց ռեալիզմը: Պատկերն այլ էր, ﬔր ժողովրդի պատմությունը նոր էտապ էր սկսել: Նախ կին կոմունիստական հասարակությունը հիասթափություն էր ապրում, երբեﬓի կույր գաղափարախոսությունը բերել էր խառնաշփոթ և անորոշություն: Բոլորին անհանգստացնում էր ﬕևնույն հարցը՝ ինչ է լինելու վաղը: Շատերն ընտրեցին արտագաղթի ճանապարհը, չնչին գումարներով ծախում էին տարիների չարչարանքով ձեռք բերված ունեցվածքը, ﬔկնում տարբեր երկրներ՝ «որտեղ՝ հաց, այնտեղ՝ կաց» արտահայտություններով արդարացնելով իրենց որոշուﬓերը…